شیر سماوری یک دستگاه کنترل جریان سیال دستی است. این شیرها با یک مرتبه چرخش 90 درجه اقدام به تماماً باز تا به طور کامل مسدود کردن جریان می نمایند.
ظرفیت شیر بستگی به نسبت مساحت روزنه به مساحت لوله ای که شیر در آن نصب شده است، دارد.
نمای برش خورده شیر سماوری، یک شیر با روزنه ای را نشان می دهد که از اندازه کامل لوله به طور قابل توجهی کوچکتر است. شیرهای سماوری روغن کاری شده معمولاً در مصارف گازی استفاده می شوند. در صورت بارگیری کامل روزنه شیر، اثربخشی این شیر به عنوان وسیله کنترل جریان کاهش می یابد (به عنوان مثال، به همان سطحی که سایز لوله باشد).
شیر سماوری چیست؟
شیر سماوری Plug valve یا همچنین به آن شیر پلاگ نیز گفته می شود، یک نوع شیر کنترلی است که برای قطع و وصل جریان سیال در لوله ها استفاده می شود. این نوع شیرها از یک قطعه گرد و سخت به نام پلاگ (Plug) تشکیل شده اند که با چرخش آن در داخل بدنه ی شیر، جریان سیال را قطع یا متصل می کند.
شیر سماوری معمولا برای کنترل جریان سیالات خاصی مانند گاز، نفت، آب و سایر مایعات صنعتی استفاده می شود. طراحی و ساختار شیرهای پلاگ می تواند متغیر باشد، اما بیشترین استفاده از آنها در صنعت نفت و گاز، صنعت شیمیایی و صنایع پتروشیمی رخ می دهد.
مزیت اصلی شیرهای سماوری نسبت به سایر انواع شیرها، عملکرد سریع و قطع کامل جریان است. با چرخش پلاگ در داخل شیر، جریان سیال به صورت کامل بسته یا باز می شود، به طوری که تلفات فشار در جریان به حداقل می رسد. همچنین، این شیرها قادرند جریان را در هر جهت (دو طرفه) کنترل کنند.
با توجه به طراحی و ساختار متغیر شیرهای سماوری، این نوع شیرها می توانند در انواع و اندازه های مختلف عرضه شوند، از جمله شیرهای تکی، دوگانه و چهارگانه که به تعداد پلاگ های درون شیر اشاره دارد.
ویژگی های شیر سماوری چیست؟
شیر سماوری دارای ویژگی های زیر است:
قطع و وصل سریع
با چرخش پلاگ در داخل شیر، جریان سیال به صورت فوری قطع یا وصل می شود. این قابلیت سبب می شود که شیرهای پلاگ برای کنترل سریع جریان سیالات مورد استفاده قرار گیرند.
عملکرد ساده
شیرهای سماوری دارای ساختار ساده ای هستند و از یک پلاگ گرد استفاده می کنند که با چرخش آن در داخل شیر، جریان سیال را قطع یا وصل می کنند. این ساختار ساده باعث می شود که شیرهای سماوری معمولا قابلیت نگهداری و تعمیر آسان داشته باشند.
قطع کامل جریان
با چرخش پلاگ در داخل شیر، جریان سیال به صورت کامل بسته یا باز می شود. این ویژگی سبب می شود که شیرهای سماوری به خوبی جریان را قطع کنند و هیچ نشتی یا حرکت جانبی در جریان ایجاد نشود.
مقاومت در برابر فشار
شیرهای سماوری معمولا مقاومت خوبی در برابر فشار دارند. طراحی و ساختار محکم آنها باعث می شود تا بتوانند در فشارهای بالا و شرایط سخت صنعتی کار کنند.
قابلیت کنترل جهت
شیر سماوری قابلیت کنترل جریان در هر جهت را دارد. این به این معنی است که می تواند به عنوان شیرهای دو طرفه عمل کرده و جریان را به صورت مستقیم و معکوس کنترل کند.
استفاده در شرایط صنعتی
شیرهای سماوری به خوبی در صنایع نفت و گاز، صنایع شیمیایی و صنایع پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرند. طراحی قوی و مقاومت در برابر شرایط سخت، آنها را مناسب برای استفاده در محیط های صنعتی می سازد.
به طور کلی، شیر سماوری به دلیل عملکرد سریع، کنترل دقیق جریان و مقاومت در برابر فشار، در برخی صنایع بسیار مفید و کاربردی است.
کاربردهای شیر سماوری چیست؟
شیرهای سماوری به علت ویژگی های خاصی که دارند، در بسیاری از صنایع و کاربردها استفاده می شوند. مهمترین کاربردهای شیر سماوری عبارتند از:
صنایع نفت و گاز
در صنایع نفت و گاز، شیرهای پلاگ برای کنترل جریان هیدروکربن ها، گازها و سایر مایعات صنعتی استفاده می شوند. این شیرها قادر به مقابله با فشار بالا و دمای بالا در محیط های نفتی و گازی هستند.
صنایع شیمیایی و پتروشیمی
شیرهای سماوری در صنایع شیمیایی و پتروشیمی برای کنترل جریان مواد شیمیایی، پالایشگاه ها، واحدهای تولید و سایر فرآیندها مورد استفاده قرار می گیرند.
صنایع آب و فاضلاب
در صنایع آب و فاضلاب، شیر سماوری برای کنترل جریان آب، پمپاژ و کنترل فاضلاب استفاده می شود. این نوع شیرها می توانند در بخش های مختلفی از تأمین آب، تصفیه آب و تخلیه فاضلاب مورد استفاده قرار گیرند.
صنایع نیروگاهی
در نیروگاه ها، شیرهای سماوری به منظور کنترل جریان بخار، آب و سوخت مورد استفاده قرار می گیرند.
صنایع کاغذسازی، مواد معدنی و غذایی
این نوع شیرها در صنایع کاغذسازی، مواد معدنی، غذایی و دیگر صنایع نیز استفاده می شوند. آنها می توانند در کنترل جریان مواد خام، محصولات نهایی و فرآیندهای تولیدی دیگر به کار گرفته شوند.
به عنوان خلاصه، شیرهای سماوری در صنایع و کاربردهای متنوعی برای کنترل جریان سیالات در شرایط صنعتی استفاده می شوند.
انواع شیر سماوری چیست؟
شیرهای سماوری در انواع مختلفی طراحی و ساخته می شوند، که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
شیر پلاگ تکی (Single Plug Valve)
در این نوع، یک پلاگ گرد در داخل بدنه شیر قرار دارد و با چرخش آن، جریان سیال قطع یا وصل می شود.
شیر پلاگ دوگانه (Double Plug Valve)
در این نوع شیر سماوری، دو پلاگ گرد متوالی در داخل بدنه شیر قرار دارند. با چرخش هر یک از پلاگ ها، جریان سیال قطع یا وصل می شود. این نوع شیرها بهترین عملکرد را برای سد کردن جریان دارند.
شیر پلاگ چهارگانه (Four Plug Valve)
در این نوع شیر، چهار پلاگ گرد متوالی در داخل بدنه شیر قرار دارند. با چرخش هر یک از پلاگ ها، جریان سیال قطع یاوصل می شود. این نوع شیرها برای کنترل دقیق جریان و حداکثر قطع جریان مناسب هستند.
علاوه بر این، بسته به نیاز و کاربردهای خاص، شیرهای سماوری می توانند با ویژگی های متنوعی مانند اندازه ها، جنس بدنه، نوع درب، اتصالات و مهر و موم شوند. هر نوع شیر پلاگ ممکن است برای کاربردهای خاص و در شرایط خاصی مناسب باشد.
