شیر دروازه ای با استفاده از صفحه گوه ای که بر روی نشیمنگاه شیر قرار گرفته جریان را کنترل می کند. مسیر مستقیم ورودی از شیر به بزرگی سوراخ لوله می باشد و حرکت دروازه عمود بر مسیر جریان است.

شیر دروازه ای به طور کامل باز یا کاملا بسته است. شیرهای دروازه ای برای عبوردادن یا توقف جریان طراحی شده اند و نباید برای تنظیم یا کنترل جریان استفاده شوند. برای شیرهای دروازه ای به منظور کاربردهای خاص گوه های مختلفی در دسترس هستند. شیرها در مکان های غیر قابل دسترس ممکن است دارای یک چرخ زنجیره ای یا با عملکرد ضربه چکشی باشند.

شیر دروازه ای چیست؟

شیر دروازه ‌ای (Gate Valve) یکی از انواع شیرهای صنعتی است که برای کنترل جریان مایعات یا گازها در لوله ‌های صنعتی استفاده می ‌شود. این شیرها دارای یک قسمت دروازه ‌ای هستند که با حرکت به صورت عمودی به داخل و خارج لوله حرکت کرده و جریان را قطع یا اجازه عبور آن را می ‌دهد.

در این شیر، دروازه ‌ای که برای کنترل جریان به کار می ‌رود، به صورت یک صفحه یا پیشانی مستطیلی شکل طراحی شده است که به دو طرف متصل می ‌شود. حرکت این دروازه به صورت عمودی و در خط مستقیم با محور لوله است.

شیرهای دروازه ‌ای برای کاربردهایی که نیاز به برش جریان کامل دارند، مناسب هستند. همچنین این شیرها در کنترل جریان در دستگاه‌ های پزشکی نیز استفاده می ‌شوند.

ویژگی های شیر دروازه ای چیست؟

برخی از ویژگی ‌های شیر دروازه‌ ای به شرح زیر است:

۱-  قابلیت کنترل دقیق جریان: با حرکت دروازه ‌ای به صورت عمودی، جریان به صورت کامل مسدود می ‌شود و این موضوع به کنترل دقیق جریان کمک می‌ کند.

۲-  مقاومت در برابر فشار: این شیرها به دلیل طراحی و ساختار خود مقاومت بالایی در برابر فشار دارند و به آسانی دچار شکستگی نمی شوند.

۳-  عمر طولانی: شیرهای دروازه ‌ای به دلیل داشتن قطعات کم و ساختار ساده، بیشترین عمر مفید را دارند و تعمیر و نگهداری آنها نیز به راحتی انجام می‌ شود.

۴-  قابل استفاده در فضاهای محدود: به دلیل طراحی کوچک و ساده، شیرهای دروازه ‌ای در فضاهای با محدودیت زیاد نیز نصب می ‌شوند.

۵-  کم هزینه: در مقایسه با بسیاری از شیرهای صنعتی دیگر، شیرهای دروازه ‌ای هزینه و قیمت کمتری دارند.

با این حال، برخی محدودیت ‌ها نیز در استفاده از شیرهای دروازه ‌ای وجود دارد. به عنوان مثال، در مواردی که جریان درون لوله از انحنایی عبور می‌ کند، ممکن است دروازه ‌ای به دلیل سایش و فرسایش، به مانع جریان تبدیل شود. همچنین، برای باز و بسته کردن این شیرها نیاز به نیروی بیشتری نسبت به شیرهای دیگر است.

کاربردهای شیر دروازه ای چیست؟

شیر دروازه ‌ای در صنعت به عنوان یکی از شیرهای پر کاربرد محسوب می ‌شود و در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از کاربردهای شیر دروازه ‌ای به شرح زیر است:

۱-  صنایع نفت و گاز: در این صنایع، شیرهای دروازه ‌ای برای کنترل جریان هیدروکربن ‌ها و گازها استفاده می ‌شوند.

۲-  صنایع شیمیایی: در این صنایع، شیرهای دروازه ‌ای برای کنترل جریان مواد شیمیایی استفاده می ‌شوند.

۳-  صنایع آب و فاضلاب: شیرهای دروازه ‌ای برای کنترل جریان آب و فاضلاب در شبکه ‌های توزیعی و خطوط لوله ‌هایی که برای انتقال آب و فاضلاب استفاده می ‌شوند، مورد استفاده قرار می گیرند.

۴-  صنایع برق: در صنایع برق، شیرهای دروازه ‌ای برای کنترل جریان آب در سیستم‌ های خنک کننده نیروگاه های برق استفاده می ‌شوند.

۵-  صنایع پتروشیمی: در صنایع پتروشیمی، شیرهای دروازه ‌ای برای کنترل جریان گازها و مواد شیمیایی استفاده می ‌شوند.

۶-  صنایع غذایی: در این صنایع، شیرهای دروازه ‌ای برای کنترل جریان مواد غذایی، مواد اولیه و مواد خام استفاده می‌شوند.

۷-  صنایع داروسازی: در صنایع داروسازی، شیرهای دروازه ‌ای برای کنترل جریان مواد دارویی استفاده می ‌شوند.

۸- صنایع خودروسازی: در این صنایع، شیرهای دروازه ‌ای برای کنترل جریان روغن، آب و سایر مایعات در قطعات خودرو استفاده می ‌شوند.

به طور کلی، شیر دروازه ‌ای در هر صنعتی که نیاز به کنترل جریان مایعات، گازها یا مواد خام دارد، استفاده می ‌شود. این شیرها به دلیل ویژگی ‌های خاص خود مانند سادگی ساختار، قدرت بالای تحمل فشار و دما، انطباق با انواع مایعات و گازها، قابلیت تعمیر و نگهداری آسان و هزینه کمتر نسبت به شیرهای دیگر، در بسیاری از صنایع به کار می ‌روند.

به علاوه، شیرهای دروازه‌ای در صنایعی که نیاز به ایمنی بالا دارند نیز مورد استفاده قرار می ‌گیرند. برای مثال، در صنایع نفت و گاز، برای جلوگیری از اتصالات در لوله ‌ها، ایمن سازی کردن تجهیزات در صورت حوادث و افزایش کیفیت و کارایی سیستم ‌های کنترل جریان، شیرهای دروازه ‌ای مورد استفاده قرار می‌ گیرند.

در نتیجه، شیرهای دروازه ‌ای به عنوان یکی از شیرهای محبوب و پر کاربرد در صنایع مختلف، از اهمیت بالایی برخوردارند و تاثیر مهمی در بهبود کیفیت و کارایی سیستم ‌های صنعتی دارند.

انواع شیر دروازه ای

شیر دروازه ‌ای به دو نوع دروازه سوار و دروازه داخلی تقسیم می ‌شود. در هر کدام از این دو نوع، به دلیل تفاوت در ساختار و ویژگی ‌ها، از جمله ویژگی ‌های دروازه، قطر، جنس بدنه و مواد آستر و همچنین نوع تحرک دروازه، کاربردهای مختلفی دارند.

در شیر دروازه‌ای با دروازه سوار، دروازه درون بدنه شیر به وسیله سوار کردن بر روی یک محور افقی حرکت می‌ کند. این شیرها در صنایعی که نیاز به ایجاد جریان بالای مایعات یا گازها دارند مورد استفاده قرار می ‌گیرند. همچنین، شیرهای دروازه ‌ای با دروازه سوار برای استفاده در شرایط با فشار بالا و یا دمای بالا بسیار مناسب هستند.

اما شیر دروازه ‌ای با دروازه داخلی، دروازه درون بدنه شیر به صورت عمودی و تحت تاثیر یک کفی مشترک حرکت می ‌کند. این شیرها در برخی صنایع که نیاز به کنترل جریان با دقت بالا دارند، مورد استفاده قرار می ‌گیرند. همچنین، شیرهای دروازه ‌ای با دروازه داخلی برای جلوگیری از اتصالات در لوله‌ ها، در سیستم‌ های ایمنی و در صنایع نفت و گاز کاربرد دارند.

به طور کلی، شیرهای دروازه ‌ای به دلیل ویژگی ‌های خاص خود، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌ گیرند و از اهمیت بالایی برخوردارند.